Ehliyet ya da diğer ismiyle sürücü belgesi, trafiğe çıkan tüm motorlu veya motorsuz araçları sürecek kişilerin sahip olması gereken resmi bir belgedir.
Ehliyet ya da sürücü belgesi zorunludur ve başka bir belge yerine geçemez.
Her ne kadar basit gözükse de, sürücü belgesine sahip olmak belirli bir süreç sonunda mümkün olup, bunun için bazı şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.
Ehliyet Nasıl alınır?
Bu şartlara kısaca göz atalım;
- Yaş şartı. Ehliyet almak isteyen adayların 18 yaşını geçmiş olması gerekmektedir.
- Eğitim şartı. En az ilkokul mezunu olmak, ehliyet adaylarının yerine getirmesi gereken bir zorunluluktur.
- Sağlık raporu. Ehliyet almak isteyen adayların aile sağlığı merkezleri ya da hastanelerden sürücü olmalarına herhangi bir engel bulunmadığını gösteren bir sağlık raporu almaları gerekir. Bunun için kronik rahatsızlıklar ve vücut koordinasyonu gözden geçirilir.
- Yazılı sınav ve direksiyon sınavı. Ehliyet için olmazsa olmaz aşamalar; yazılı sınav ve direksiyon sınavıdır. Yazılı sınavda başarılı olamayan bir adayın direksiyon sınavına girmesi mümkün değildir.
- Adli sicil şartı. Sınavları geçen bir adayın adli sicilinde bazı cezaların bulunmaması gerekir. TCK 188, 190 ve 191. Maddeler ile Kaçakçılıkla Mücadele ve Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanununun 12. Madde, 2. Ve diğer fıkralarındaki suçlara muhalefet nedeniyle ceza almış olanlar ehliyet alamayacaktır.
- Deneyim şartı. Bazı sınıf araçları kullanmak için bazı ehliyet gruplarında deneyim sahibi olmak şarttır. Örneğin; D1E sınıfı ehliyet alabilmek için ilk olarak D sınıfı ehliyete sahip olmak zorunludur.
Ehliyet alırken hangi aşamalardan geçilir?
Ehliyeti alırken yerine getirilmesi gereken bazı aşamalar söz konusudur. Bunlar sırasıyla şöyledir;
- Almak istenen ehliyet sınıfının seçilmesi.
- Sürücü kursuna kayıt
- Teorik eğitimler
- E-sınav başvurusu ve sınava giriş
- Direksiyon eğitimleri
- Direksiyon sınavına başvuru
- Direksiyon sınavına giriş
- Ehliyet almak için gerekli evrakların teslimi
Ehliyet almak isteyen kişinin ilk olarak sayıları 17 olan farklı ehliyet sınıflarından birini seçmesi gerekir. Motosiklet, otomobil ve kamyonet, kamyon ve tır, otobüs ve minibüs, traktör ve iş makinesi için farklı sınıflar söz konusudur.
Adayların sınıfını belirledikten sonra bir sürücü kursuna başvuru yapması gerekmektedir. Sürücü kursunda verilen teorik eğitimlerden sonra, yoğunluğa göre aday E-sınava girmektedir. Son yıllarda zaman ve maliyetlerden tasarruf etmek adına sınavlar, E-Sınav formatında ve bilgisayar ortamında yapılmaktadır.
Adayların 45 dakika süren 12’si ilk yardım, 6’sı trafik adabı, 23’ü trafik ve 9’u motor olmak üzere toplam 50 sorudan oluşan E-sınavdan 35 soruyu doğru cevaplayarak 70 puan alması gerekmektedir.
E-sınav, tamamen bilgisayar ortamında gerçekleşmektedir. Sorular özel yazılım ile hazırlanmıştır.
E-sınav sonuçları en geç 1 saat içerisinde açıklanmaktadır.
Başarılı olan adaylar, uygunluk durumuna göre E-sınavdan sonraki 21 gün içerisinde direksiyon sınavına girmektedir. Adayın müsaitlik durumuna göre direksiyon eğitimleri, ortalama 7-10 gün sürmektedir.
Bazı ehliyet sınıfları içinse tamamlanması gereken zorunlu süre söz konusudur. Buna göre;
- C1 sınıfı ehliyet için 10 saat
- C sınıfı ehliyet için 20 saat
- BE, C1E, CE, D1E ve DE sınıfı ehliyet için 6 saat
- F sınıfı ehliyet için 12 saat direksiyon eğitimi alınması gerekmektedir.
Her ay düzenli olarak gerçekleştirilen direksiyon sınavı, kayıtlı olunan sürücü kursu eğitmeni ve sınav sürecini kontrol eden bir ya da iki gözetmen eşliğinde 35 dakika süren ve iki aşamadan oluşan bir sınavdır. Sınav şu aşamalardan oluşmaktadır;
- İlk 5 dakika araç tanıma. Adaya kaput altındaki akü ve motor gibi parçaların isimleri, lastik basıncının kontrolü gibi sorular yöneltilir.
- 30 dakika sürüş teknikleri. Bu bölümde adayın direksiyon hakimiyeti, trafik bilgisi, trafik kurallarına uyup uymadığı, park, sinyal vb. yeterlilikleri ölçülür.
Direksiyon sınavında 3 renkli puanlama sistemi geçerlidir. Bunlar; kırmızı, sarı ve mavidir. Kırmızı kategoride bir hata yapan sürücünün sınavı o anda sonlandırılırken, sarı ve mavi renklerdeki hatalar gözetmenler tarafından kaydedilir. Bu sınavlarda puanlama değil, başarılı-başarısız olma durumu belirleyicidir.
Direksiyon sınavı sonuçları aynı günün akşamında belli olmaktadır.
Ehliyeti alma süreci içerisinde başarısız olma durumunda nasıl bir yol izlenir?
E-Sınavda başarısız olan bir sürücü adayı ise en geç 15 gün içerisinde mümkün olan en yakın tarihe çevrimiçi randevu alabilmektedir.
Sürücü adaylarına toplamda 4 defa E-sınava giriş hakkı verilmektedir. İlk hakkında başarısız olan adaylar için henüz 3 hak daha söz konusudur.
45 gün içerisinde bir sınava katılınmadığı takdirde 1 hak yanmaktadır.
Direksiyon sınavında başarısız olan adayların ise 3 kez daha direksiyon sınavına girme hakkı vardır. Genellikle birkaç ders daha alındıktan ve sınav giriş ücretini yatırdıktan sonra yeniden sınava girme şartları oluşmaktadır.
Son hakkında başarısız olan adayların ise direksiyon eğitim ücretini ödeyerek ve zorunlu direksiyon eğitim saatini doldurarak 4 defa daha sınava girme hakkı oluşmaktadır.
E-Sınav ve direksiyon sınavından başarılı olan adaylar
Sırasıyla önce E-Sınav, ardından direksiyon sınavından başarılı olan adaylar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından onaylanan ehliyet başarı sertifikalarını sürücü kursundan en geç 2 hafta içerisinde alabilmektedir.
Sonraki aşamada, sürücü belgesini almaya hak kazanan kişiler Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü web sitesinden ya da ALO 199 hattını arayarak Türkiye’nin herhangi bir yerindeki bir trafik tescil biriminden randevu alabilmektedir.
Başvuru esnasında bulundurulması gerekli belgeler şöyle sıralanmaktadır;
- Nüfus cüzdanı
- Sürücü sertifikası
- Öğrenim belgesi
- Sürücü sağlık raporu
- Harçların ve vakıf payının ödendiğine dair belge
- 1 adet biyometrik fotoğraf
- Kan grubu gösterir belge
Ehliyetler PTT aracılığıyla eve gönderilmekte olup, 2 hafta süresince verilecek geçici belge ile araç sürülebilecektir.
Uzman kadromuz ve gelişmiş altyapımızla sizleri Ehliyet sınavlarına hazırlıyoruz.
Dikkatinizi Çekebilir: Hız Kuralları
